Koordinatlar: 
38°30′8″N, 42°16′53″E
Tatvan (Kürtçe: Tetwanê), Bitlis'e bağlı, Doğu Anadolu Bölgesi'nde Van Gölü'nün batı yakasında olan bir ilçedir.
Bağlı olduğu Bitlis ilinden nüfus ve yüzölçümü olarak daha büyüktür. Haydarpaşa Garı-İran demiryolu Tatvan'dan geçmektedir. Diyarbakır-Van, Elazığ-Van, Siirt-Bitlis ve Ağrı karayollarının kavşak noktasında olması ilçenin hızlı gelişmesinde etkili olmuştur. Ayrıca Van-Tatvan arasında karşılıklı vapur seferleri yapılmaktadır.
Tatvan'a komşu ilçeler Ahlat, Bitlis, Gevaş ve Hizan ilçeleridir.
Tarihçe
Tatvan’ın bilinen tarihi, son yapılan araştırmalardan elde edilen bilgilere göre günümüzden takriben beş bin yıl öncesine dayanmaktadır. Tatvan Feribot İşletmesinin üst tarafındaki tepede yapılan çalışmalarda elde edilen çeşitli buluntular M.Ö. III. bin yıla tarihlenmiştir.
İlçe ve çevresinin ilk sakinlerinden biri Subarlar’dır. MÖ 2. binyılda Yukarı Mezopotamya'ya egemen olan Hurriler de muhtemelen Tatvan bölgesine hâkim olmuşlardır. Daha sonra Urartular, Van ve çevresi ile birlikte Tatvan’a üç asır boyunca egemen olmuşlardır. Urartu hakimiyetinden sonra Ermeniler burayı yurt edinmişlerdir. Kentin adı ilk kez 6. yüzyılda Ermeni kaynaklarında Tadvan veya Dadvan şeklinde geçer. 6. ve 7. yüzyıllarda Tatvan yöresi güçlü Ermeni beyliklerinden Pıznuni hanedanının yerleşim merkezi idi. İlçe dahilindeki köylerin hemen hepsinin 1960'lı yıllara dek kullanılan isimleri Ermenice idi.
Ömer döneminde İslam devletinin topraklarına katılan Tatvan, daha sonra merkezi Ahlat'ta bulunan Şah-ı Armenlerin (Armenşahlar) egemenliği altına girmiştir. 1071’deki Malazgirt Savaşı’ndan sonra Anadolu'ya hakim olan Selçukluların yörede fiilen hüküm sürmüş olduklarına dair herhangi bir belirti yoktur. 15. yüzyılda Akkoyunlular, daha sonra Bitlis'te hüküm süren Şerefhan (Rojki) beyleri Tatvan iskelesini kontrolleri altında tutmuşlardır. Osmanlı egemenliği 1514'te Çaldıran Savaşı'ndan sonra kurulmuş, 17. yüzyıl başlarında fiilen ortadan kalktıktan sonra tekrar ancak 1840'lı yıllarda kurulabilmiştir.
Tatvan ismi Ermenice olup, bölge adı olan Dadik/Tatik memleketinin kasabası anlamındadır. Yerel efsaneleri aktarmayı seven Evliya Çelebi, Rahova (Rahva) Ovasından doğuya doğru üç saat yürüdükten sonra Taht-ı Van kalesine ulaşıldığını ve buraya yöre halkının Tatvan adını verdiklerini kaydetmektedir. Burası Van gölü kenarında olup, Van Paşasının Hassıdır, Subaşılıkla idare edilmektedir. Evliya Çelebi’ye göre Kanuni döneminde Zal Paşa burada küçük bir kale yaptırmıştır. Tatvan kalesi daha sonra, İran Şahı Tahmasb döneminde İran orduları tarafından tahrip edilmiştir. Tahmasb’ın orduları Ahlat ve Adilcevaz kalelerini istila ettiklerinde, Tatvan’dan gemiler ile Van’a yardım gitmesini engellemek amacıyla buradaki kaleyi tahrip etmişlerdir. Fakat buna rağmen Tatvan bir liman olarak, bundan sonra da önemini korumuştur.
1879 Osmanlı Salnamesinde Tatvan, Kotum (Küçüksu) Nahiyesine bağlı bir köy görünümünde idi. O tarihte nüfusunun tamamı 100 hanede 650 kadar Ermeniden ibaretti. Aziz Teodoros'a ithaf edilmiş bir kilisesi ve ilkokulu vardı.
Coğrafi Yapı
Tatvan'ın genel olarak ilçe sınırları içinde kalan arazinin büyük bir kısmı dağlık ve yaylaktır. İlçenin İklimi karasal iklim özelliğini göstermektedir.
Nemrut dağı ilçede en yüksek noktayı oluşturur. Nemrut dağının yüksekliği 2878 M.dir. Bu dağın krater ağzında, biri büyük olmak üzere üç göl bulunur.
İlçenin deniz seviyesinden yüksekliği 1650 metre olup Van gölü batısında 100 Km. lik sahil şeridine sahiptir.
Kış aylarında Tatvan'dan bir görünüm.
Nemrut Kalderası
Türkiye İstatistik Kurumu’nun Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi kayıtlarında yapılan 2009 genel nüfus tespitine göre İlçe Merkezinin nüfusu 56.996, köy kesiminin nüfusu ise 18.864 olmak üzere ilçenin toplam nüfusu 75.860 olarak tespit edilmiştir. Bunlardan 38.885 kişisi erkek, 36.975 kişisi ise kadın nüfusundan ibarettir. Buna göre nüfusun %75’i şehir merkezinde, %25’i ise köy kırsalında yaşamaktadır.
Tatvan'ın yerli halkı tamamına yakını Kürt halkından ibaret olmakla beraber az sayıda da Ahlat'dan göçmüş Türkmenler, Topal Osman (topal osman çepnidir) isyanına katılmış ve sürgün edilmiş bazı Laz ailelerden oluşmaktadır
| Yıllara göre ilçe merkezi nüfus verileri |
| 2011 |
83.790 |
| 2009 |
56.996 |
| 2007 |
55.033 |
| 2000 |
67.293 |
| 1990 |
54.071 |
| 1985 |
51.906 |
| 1980 |
40.296 |
| 1975 |
29.271 |
| 1970 |
20.198 |
| 1965 |
10.786 |
| 1960 |
6.533 |
Tatvan'dan Kareler [değiştir]
